C. 'est-le-cas-de-l-'incipit-du-roman-policier, A. Mamm-gozh-de-yann-fañch, J. Éditions-keit-vimp, and . Bev, La scène d'introduction du roman reste en fait incompréhensible (Quel est le personnage ? Où se trouve-til ? Qu'y faisait-il ? etc.), 2000.

. Entre-temps, 737 Pas seulement pour un jeune, d'ailleurs : cf. corps de texte et note 188 738 Yann-Fañch JACQ, 2 janvier « Avec A-berzh Mamm-gozh j'avais commencé de la sorte :en prenant exemple sur Mary HIGGINS CLARK justement, en mettant un passage de la fin du livre, en le mettant presque mot pour mot au début, et ensuite en lançant l'histoire. Résultat, le lecteur était perdu, au début, puisqu'avec ces deux pages, un peu speed, et ensuite... pof ! Une coupure, franche, c'est sûr, pendant un instant, comme ça m'est arrivé en lisant du Mary HIGGINS CLARK, on se dit : il y a quelque chose que je ne comprends pas. Qui est qui ?Que se passe-t-il ?Et donner au lecteur ainsi ce sentiment en plus de l'histoire, je trouve cela intéressant. » 2003] soit une trentaine d'années après les faits relatés), mais où le narrateur, toujours homodiégétique, n'est plus Stefanie mais une autre personne, une mère qui met la main sur un livre : "Hag ur seurt deizlevr eo... skrivet gant ur grennardez anvet Stefanie 763 Il y donc ici changement de perspective. Mais au milieu de ce même dernier chapitre, le narrataire s'aperçoit lors d'un dialogue du nouveau narrateur avec une voisine du quartier de Stefanie que 760 STEVENSON Robert Louis: Enez an teñzorLe docteur continue le récit : Comment le navire fut abandonnéOù le docteur continue son récit : Le dernier voyage de l'esquif, 761 STEVENSON Robert Louis: Enez an teñzorEt c'est une sorte de journal intime... écrit par une adolescente du nom de Stéphanie." 881 Aux éditions TES. 882 Argantael, pp.120-124, 1997.

K. Y. Garmenig, Breizh Thriller, Lannion : An Alarc'h, 2006 ; LAVRAND Laurence : Heol, mor ha muntr, traduction de Yann DESBORDES, 2006.

T. Evelyne, RENAULT Annaig : Dremm ar vamm MAÏ-EWEN : Ur vleunienn war askell an avel, Laz : Keit Vimp Bev, Hañvezh an Dermajied, Laz : Keit Vimp Bev, 2006.

. Maguy, Ur goukoug dindan an doenn, Saint-Brieuc : TES, 2006.

F. Tina, KERISIT Maguy : Redek war rodoù, Saint-Brieuc : TES, 2007 & Rederig-e-galon-noazh Caryl : Mat an traoù ? traduction de Padrig AN HABASK, 2007.

K. Mari, Ur bannac'hig avel, Laz : Keit Vimp Bev GERVEN Yann : Ar c'hrashoù, trilogie Fulennoù war skubellennoù, 2006.

R. Serj, Ken tost d'an teñzor ! Saint-Brieuc : TES 891 En prenant en compte les groupes mixtes (à hauteur de la parité), les personnages principaux féminins représentent 54% des sujets-acteurs. 892 44% des occurrences. 893 Observatoire de la langue bretonne / Arsellva ar Brezhoneg : An embann e brezhoneg ? Enklask miz Mezheven, pp.7-8, 2004.

«. Est-bien-maigre, D. Bibliographie, and . Generaux, Peu de livres sont publiés pour les adolescents. Ils sont pourtant l'avenir de la langue bretonne. Un effort est à fournir de la part des éditeurs et des écrivains pour publier et créer en breton pour ces lecteurs.[...] L'offre en livres pour les adolescents est assez maigre (on publie 8 titres par an environ) et en plus il s'agit

A. Hervé, Histoire de la langue bretonne, 1995.

B. Henri, Le vocabulaire de la dissertation, 1949.

B. Fañch, Histoire de la langue bretonne, 1999.

B. Brigitte, Introduction à la stylistique, 2005.

D. Große and H. , Nachlagewerk für Wissen und Leben, 1935.

F. Francis, Grammaire du breton contemporain ? Yezhadur ar brezhoneg avremañ, 1997.

F. Francis, Geriadurig ar brezhoneg a-vremañ brezhoneg-galleg / gallegbrezhoneg , Dictionnaire compact du breton contemporain bilingue, 2005.

F. Francis, Geriadur ar brezhoneg a-vremañ, 1993.

F. Francis, Bretagne contemporaine ? Langue, culture, identité, Morlaix : Skol Vreizh, 1993.

G. Jules, Dictionnaire breton-français des expressions figurées, Emgleo Breiz - Brud Nevez, vol.560, 1989.

G. Jules, Dictionnaire français-breton des expressions figurées (A-I), Brest : Emgleo Breiz -Brud Nevez, 1993.

G. Jules, Dictionnaire français-breton des expressions figurées, Brest : Emgleo Breiz -Brud Nevez, 1993.

G. Jules, Le style populaire, Brest : Emgleo Breiz -Brud Nevez, 1984.

G. Jules, Le langage figuré, Brest : Emgleo Breiz -Brud Nevez, 1996.

H. Roparz, Alc'hwez ar brezhoneg eeun ? La clef du breton simple, Lesneven : Mouladurioù Hor Yezh, réédition 2001. 1 ère édition in : Gwalarn, n° 83, 1935.

H. Roparz, La Langue Bretonne et ses combats, 1947.

V. La, Théodore Hersart : Chants populaires de la Bretagne ? Barzaz Breiz, 1963.

L. Daniel and &. Veillard-jean-yves, Ar Seiz Breur, 1923-1947 -Ar c'hrouiñ breizhek etre chom giz kozh pe mont war-raok, p.272, 2000.

L. Katell and &. Visant, Kit de survie dans les banlieues bretonnes, illustrations de NONO, Nantes : Editions du Temps, p.142, 2006.

M. Fañch, Le breton, la jeunesse d'une vieille langue, Presses populaires de Bretagne, 1999.

L. Émile, Dictionnaire de la langue française

P. Jean-charles, Diwan 20 ans déjà, Spezet : Coop Breizh, 1999.

R. Lukian, Geriadur ar skrivagnerien ha yezhourien, 1992.

S. Laurent and &. Visant, Lexique breton-français / français-breton, Geriadur brezoneg-galleg ha galleg brezoneg, 1998.

T. Claude, Traduire ? Pour une pédagogie de la traduction, Canada : Editions du GREF, 1997.

T. Pierre, Grammaire bretonne, 5 e édition, 1996.

U. Jean-yves, La trame d'une langue, le breton ? Présentation d'une théorie de la syntaxe et application, 1987.

A. Fañch, Istor lennegezh vrezhoneg an amzer-vremañ, 1957.

. Besson-anne, Asimov à Tolkien : cycles et séries dans la littérature de genre, 2004.

B. Nicolas, Tolkien, les univers d'un magicien, Lonrai : Les Belles Lettres, 1998.

F. Francis, Lennegezh ar Brezhoneg abaoe, 1945.

F. Francis, Lennegezh ar Brezhoneg en XXvet kantved ? An ''Emsao'' kentañ, 1900.

F. Francis, Lennegezh ar Brezhoneg en XXvet kantved ? Breiz Atao hag ar re all el lennegezh, 1919.

F. Francis, Lennegezh ar Brezhoneg en XXvet kantved ? Al lennegezh a "spered broadel" : Al liamm Tír na n'Óg / Hervez spered ar "batrioted" : Brud ha Brud Nevez, 1945.

F. Francis, Littérature et écrivains bretonnants depuis, 1945.

F. Catherine and &. Anne, Introduction à l'analyse stylistique, Lettres Sup, vol.270, 2004.

G. Christian, La science-fiction à l'usage de ceux qui ne l'aiment pas, Sorbier, 2003.

M. Dominique, Eléments de linguistique pour le texte littéraire, 3 e édition, 1993.

M. Gilbert and &. Labbe-denis, La science-fiction

N. Béatrice, Le roman policier ? Bonne ou mauvaise lecture ? Paris : Editions du Sorbier, 2004.

O. Ar-brezhoneg, An embann e brezhoneg, enklask miz Mezheven, 2004.

P. Anne-marie, Les séries ? Chronique d'un malentendu littéraire, Editions du Sorbier, 2004.

R. Yves, Introduction à l'analyse du roman

S. Bertrand, Le roman historique ? Invention ou vérité ? Paris, Editions du Sorbier, 2003.

T. Jean-yves, Le roman d'aventures, Paris : PUF, 1996, collection Quadrige

V. Bernard, Le roman, Initiation aux méthodes et aux techniques modernes d'analyse littéraire, p.128, 2003.

W. Gary and K. , Critical Terms for Science Fiction and Fantasy: A Glossary and Guide to Scholarship, 1986.

B. Cécile, Le livre pour enfants ? Regards critiques offerts à Isabelle Nières- Chevrel, 2006.

B. Dennis, Shaping Boyhood: Empire Builders and Adventurers. In International Companion, Encyclopedia of Children's Literature, 1996.

C. Teresa, La formación del lector literario: narrativa infantil y juvenil actual, 1998.

C. Thierry, Haro sur le gangster !" La moralisation de la presse enfantine 1934- 1954, CNRS éditions, vol.493, 2001.

D. Virginie, Perspectives contemporaines du roman pour la jeunesse, Harmattan, vol.277, 2003.

E. Denise and &. Mireille, La littérature d'enfance et de jeunesse, 1988.

H. Rachel, L'identité linguistique des jeunes en Bretagne, 2003.

. Kervoas-yann-envel, Les livres de littérature jeunesse en langue bretonne au vingtième siècle, 2005.

. Kervoas-yann-envel, Al levrioù e brezhoneg evit ar vugale en ugentvet kantved, mémoire de maîtrise, 2003.

L. Nail-bernard and &. Jacqueline, Dictionnaire des Auteurs de jeunesse de Bretagne, Spezet : Keltia Graphic éditions des Montagnes noires, 2001.

L. Karín, Defining Children's Literature and Childhood, International Companion, Encyclopedia of Children's Literature, 1996.

L. Alison, Ne le dites pas aux grands ? Essai sur la littérature enfantine, Paris : Rivages, 1991, 260 p. Ouvrage traduit de l'anglais par Monique CHASSAGNOL. Titre original: Don't Tell the Grown-Ups

M. Marie-aude, Continue la lecture, on n'aime pas la récré..., Calman-Lévy, 1993.

N. Isabelle, Livres d'enfants en Europe, 1992.

O. Ganna, Le roman pour la jeunesse ? Approches ? Définitions ? Techniques narratives, Histoire du récit pour la jeunesse au XX ème siècle, 1929.

P. Christian, Réception de la littérature de jeunesse par les jeunes, Paris : INRP, documents et travaux de recherche en éducation ? didactiques des disciplines 201 p. POSLANIEC Christian : L'évolution de la littérature de jeunesse, de 1850 à nos jours au travers de l'instance narrative, thèse de doctorat de la Faculté des lettres, des sciences de l'homme et des sociétés de l, Lille : ANRT (Atelier national de reproduction des thèses), 1997.

R. Christian, Analyse de l'offre de livres pour la jeunesse en breton à partir d'un fonds de bibliothèque (Finistère), publication interne, Quimper : Bibliothèque du Finistère ROGEL Christian : Les éditeurs en langue bretonne de, 1944.

S. Marc, Les contes de Perrault, culture savante et traditions populaires, Paris : Gallimard, 1968.

T. Danielle and &. Jean-bart-alain, Les enjeux du roman pour adolescents ? Roman historique, roman-miroir, roman d'aventures, Paris : L'Harmattan, 2002.

W. Jackie, Enfances rêvées ? Alice, Peter Pan... nos nostalgies et nos tabous, Paris : Autrement, 1997, collection Mutations

C. Doyle-arthur, The Lost World, followed by The Poison Belt, 1912.

W. Goethe-johann, Reineke Fuchs, Neue Schriften

G. Jean, An den a blante gwez, 1990.

H. Roparz, Sindbad ar Martolod, 1927.

S. William, Makbez gant Gwilherm SHAKESPEARE, Sterenn n° 3, 1941.

S. William, Makbez, Ur plac'h dianav... et autres textes, 1991.

T. and R. Reuel, Sir Gawain & the Green Knight, Falmouth (Cornwall) : Unwin Paperbacks, p.142, 1979.

T. and R. Reuel, The Fellowship of the Ring, 1954.

T. and R. Reuel, The Two Towers, 1954.

T. and R. Reuel, The Return of the King, 1955.

T. and R. Reuel, The Lord of the Rings, 1968.

F. Jacqueline, Pilhaouer et bonnet rouge, Le Faouët : Liv' Editions, 1998.

G. Étienne, Barbetorte mon duc, Nantes : auto-édition, 1981 & réédition sous le titre Alain Barbetorte, 2007.

G. Théophile, Aventures du baron de Münchhausen, Paris : Gallimard, 1977, collection Folio Junior, texte intégral illustré

K. Erich, Emil und die Detektive Auflage (1 ère édition : 1929)

T. and R. Reuel, The Hobbit or There and Back Again, 1983.

V. Jules, Les forceurs de blocus, Paris : Hetzel, 1865, collection Voyages extraordinaires

A. Fañch, Bisousig kazh an tevenn , Brest : Al Liamm, 1954 & Quimper : An Here, 1987.

B. Mich, Ar Pennoù koltar e Menez Are, Le Relecq-Kerhuon : An Here, 1993.

B. Mich, Ar Pennoù Koltar war an enez, Le Relecq-Kerhuon : An Here, 1991.

B. Mich, An dervenn, Laz : Keit Vimp Bev, 2007.

B. Evelyne, Ar 5 skoed a Vreizh

. Brisson-kristian, Kantreadennoù Gwennole an divroad, Le Relecq-Kerhuon : An Here, 1993.

C. Stefan, Ar voul strink, Laz : Keit Vimp Bev, 2005.

C. Lewis, Troioù-kaer Alis e Bro ar Marzhoù, traduction de Herve KERRAIN, Le- Relecq-Kerhuon, An Here, 1995.

C. Yvon, /. Krog-yvon, and . Eostig, Mab-kaer ar Roue, Le Relecq- Kerhuon : An Here, 1992.

D. Daniel, Abrobin, traduction de Yeun AR GOW, Brest : Al Liamm 1964, réédition sous le titre Robinson Crusoe, 2005.

D. Moran and &. Marianna, Hudour an tour du, 2006.

F. Jacqueline, Pilhaouaer ha boned ruz, traduction de Cédric SINOU, Plougastel- Daoulas : An Here, 2002.

F. Paul, Mab an Diaoul, adaptation de Mark KERRAIN, Le Relecq-Kerhuon : An Here, 1993.

G. Étienne, Distro Alan Varveg, version abrégée et traduite par Martial MENARD, Quimper : An Here, 1990.

G. Étienne, Kaourintin Skrivener, adaptation Cédric SINOU et Martial MENARD, Le Relecq-Kerhuon, An Here, 2000.

G. Gilbert and (. , élèves de l'école Diwan de Loguiy-les-Lannion) : Troad skubellenn, paotr e valizenn, 1991.

(. Gerven-yann and . Gourmelon-yvon, Ar c'hrashoù, Laz : Keit Vimp Bev, 2007.

(. Gerven-yann and . Gourmelon-yvon, Ar gañfarted hag al Louarn kamm, Quimper : An Here, 1989.

H. Roparz, An tri boulomig kalon aour, 1984.

H. Roparz, Gaovan hag an den gwer, 48 p. & Quimper : An Here, 1949.

H. Roparz, Troioù-kaer ar Baron Pouf, Brest : Al Liamm, n°. 86-87-88-89, 1961 & Quimper : An Here, 1986.

I. Garmenig, Argantael hag ar skrapadenn, Le Relecq-Kerhuon : An Here, 1993.

I. Garmenig, Argantael hag ar spes, Quimper : An Here, 1985.

J. Yann-fañch, A-berzh Mamm-gozh, 2000.

. Jacqyann-fañch, Galv an Oy, Laz : Keit Vimp Bev, 2007.

K. Mari, Ur bannac'hig avel, 2006.

K. Maguy, Ameli Penn-koumoul hag ar c'hampagn-kelaouiñ, Saint-Brieuc : TES, 2005.

K. Maguy, Ur goukoug dindan an doenn (Ameli Penn-koumoul), Saint-Brieuc : TES, 2006.

K. Maguy, Redek war rodoù, Saint-Brieuc : TES, 2007.

K. Maguy, Rederig-e-galon-noazh, 2007.

K. Envel, Naig ha morvil an egor, Laz : Keit Vimp Bev, 2004.

L. Laurence, Droug goude poan, traduction de Yann DESBORDES, 2006.

L. Laurence, Ur c'hasedig drol, traduction de Bernez KADORET, 2002.

L. Morvan and M. , Krampouezh pe pizza ? Laz : Keit Vimp Bev, 2004.

L. Caryl, Mat an traoù ? traduction de Padrig AN HABASK, 2007.

L. Jack, Ar vosenn skarlek, 2002.

M. Huguette, Ur vleunienn war askell an avel, Laz : Keit Vimp Bev, 2007.

M. Martial, Sindbad ar martolod, Quimper : An Here, 1990.

. Mouton-jakez-erwan, Mignon d'ar sklaved, 2005.

P. Fañch, Bugel ar c'hoad, Morlaix : Skol Vreizh, 1989.

P. Fañch, Eñvorennoù Melen ki bihan rodellek, Morlaix : Skol Vreizh, 1999.

P. Fañch, Teñzor Run ar Gov, Morlaix : Skol Vreizh, 1988.

R. Satyajit, Skrapadenn ar paotr a zalc'he koun eus e vuhez kent, traduction de Yann- Varc'h THOREL, Lannion : An Alarc'h, 2007.

R. Serj, Ken tost d'an teñzor, Saint-Brieuc : TES, 2007.

R. Jakez and &. Brest, Troioù-kamm Alanig al Louarn, Brest : Gwalarn, vol.165, 1936.

L. Stevenson-robert, Enez an teñzor, traduction de Yeun AR GOW, 1997.

S. Jonathan, Beajoù Gulliver, adaptation d'Alan DIPODE, Le Relecq-Kerhuon, An Here, 2000.

T. and R. Reuel, An Hobbit pe eno ha distro, traduction d'Alan DIPODE, 2001.

V. Jules, Bag ar frankiz, traduction de Meven MORDIERN, adaptation de Martial MENARD, Le Relecq-Kerhuon : An Here, CONTRIBUTIONS, 1992.

A. Christiane, La traduction, ABBADI-CLERC Christiane (dir.) Mythes, traduction et création, 1998.

D. Daniel, Deux stratégies de séduction du lecteur dans le roman contemporain adressé aux adolescents. (bourse du FNRS/Belgique) In BOULAIRE Cécile (dir.) : Le livre pour enfants ? Regards critiques offerts à Isabelle Nières-Chevrel, Collection « Interférences, 2006.

D. Janine, Les réseaux de la traduction du point de vue de la critique littéraire

E. Julia, Teenage Fiction: Realism, Romances, Contemporary Problem Novels In : International Companion, Encyclopedia of Children's Literature, 1996.

F. Francis, Le bilinguisme précoce en Bretagne, en pays celtiques et en Europe atlantique In : Actes du colloque international de Plésidy (Côtes-d'Armor, Rennes : Presses Universitaires de Rennes, 1997.

G. Yann, Herezh ar brezhoneg beleg ha penaos en em zizober dioutañ, 2003.

H. Monique, Les courants de traduction dans la littérature de jeunesse francophone In : ABBADI-CLERC Christiane (dir.) Mythes, traduction et création, 1998.

H. Cl, Lectures d'adolescents, pp.134-135, 1990.

H. Peter, What the Authors Tell Us In International Companion, Encyclopedia of Children's Literature, 1996.

J. Isabelle, Traducteurs : Défricheurs ? In ABBADI-CLERC, Christiane (dir.) Mythes, traduction et création, 1998.

K. Lukian, La recherche terminologique en breton, Actes du colloque organisé par l'A, P.E.E.B, 1990.

. Kervoas-yann-envel, La littérature jeunesse en langue bretonne, Ar Men, vol.157, pp.54-55, 2007.

L. Bihan and H. , Merzhin Kembreiz & Merzhin ar Vretoned Testennoù kozh & Lennegezh dre gomz, cours de breton, licence 3, année universitaire, LE BIHAN Hervé, pp.102-113, 2007.

M. Martial, Petite histoire de l'édition en langue bretonne pour la jeunesse, in NIERES Isabelle (dir.) : Livres d'enfants en Europe, 1992.

N. Isabelle, L'adaptation dans les livres pour la jeunesse. Lisibilité ou stratégie d'exclusion ? In Le français aujourd'hui, n° 68, 1964.

N. Isabelle, Une Europe des livres de l'enfance ? in Livres d'enfants en Europe, Pontivy : Mairie de Pontivy, 1992. NIÈRES-CHEVREL Isabelle : Traduction et création

A. In and . Christiane, Mythes, traduction et création Actes du colloque en hommage à Marc SORIANO. NIÈRES-CHEVREL Isabelle : Enseigner la littérature de jeunesse à l'université, BOULAIRE Cécile (dir.) : Le livre pour enfants ? Regards critiques offerts à Isabelle Nières- Chevrel Collection « Interférences, 1998.

O. Emer, L'internationalisme, la république universelle de l'enfance et l'univers de la littérature d'enfance ?, BOULAIRE Cécile, p.31

O. Ganna, Le passé et sa transmission dans le roman contemporain pour la jeunesse (roman d'atmosphère historique, roman réaliste et roman merveilleux, Compar(a)ison, 1995.

P. Elena, Les grandes tendances de l'édition jeunesse en Italie à travers la réaction de la presse italienne à la 41 ème édition de la Foire Internationale du Livre pour Enfants, pp.14-17, 2004.

. Surrallés-carmen, . Garcia, and &. Verdulla-antonio-moreno, In International Companion, Encyclopedia of Children's Literature, 1996.

T. and R. Reuel, On fairy-stories'. In : The Tolkien Reader, BISOUSIG KAZH AN TEVENN, 1947.

E. Kentskrid, Tri int : unan gwenn-kann, unan brizhennet evel e vamm hag unan du-pod. Emañ just an heol o parañ warno, pa zeu Frañsa-Mari, mab henañ an ti, war vegoù e dreid da sellet outo Anavezet-mat eo eñ gant Brizhenn evel-just. Evelato ne zistag ket-hi he daoulagad diouzh e fiñvadennoù War evezh e ranker bezañ bepred gant an dud. Diaes d'ur c'hazh gouzout petra 'dremen dre o fenn. -Koantik-holl int, eme Frañsa outañ e-unan. Un druez eo ! Dizale e vo klevet mamm adarre o klemm : poent kas ar c'hizhier-mañ da veuziñ. N'eus ket a voued amañ evit kement-se a feneanted. N'eo ket al logod a vank koulskoude en ispisiri en traoñ, a soñj c'hoazh Frañsa. Met Brizhenn, daoust dezhi da vezañ ur gazhenn vat, pa gar, a blij gwelloc'h ganti mont da bourmen en noz, en ur ganañ kantikoù d'al loar-gann, gant holl gizhier ar Ru Nevez, eget chom da logota er gêr. « N'anavez Brizhenn an ti, a lavar mamm alies, nemet da boent pred ha pa vez deuet hec'h amzer dezhi d'ober he neizh evit reiñ deomp un torad all a gizhier nul da veuziñ. » Koant int koulskoude, eme Frañsa en ur bellaat sioul. Paour-kaezh Gwennig ! Paour-kaezh Brizhig ! Paour-kaezh Bisousig ! Hennezh eo ar c'hoantañ

. En-guise-de-préface, une chatte tachetée donne la tétée à sa portée Ils sont trois : un tout blanc, un tacheté comme sa mère et un noir de jais Le soleil donne exactement sur eux quand Frañsa-Mari, le fils aîné de la maison, vient les voir sur la pointe des pieds Brizhenn le connaît bien, évidemment. Mais elle ne détache pas le regard de ses mouvements Il faut toujours être sur le qui-vive avec les gens. C'est difficile pour un chat de savoir ce qui leur trotte par la tête. ? Ils sont tous mignons tout plein, se dit Frañsa. Quel dommage ! D'ici peu on entendra mère se plaindre : il est temps d'aller noyer ces chats. Il n'y a pas de nourriture ici pour autant de fainéants. Ce ne sont pourtant les souris qui manquent dans l'épicerie en bas, pense encore Frañsa. Mais Brizhenn, bien qu'elle soit une bonne chatte, quand ça lui plaît, préfère se promener la nuit, en chantant des cantiques à la pleine lune, avec tous les chats de la Rue nouvelle, plutôt que de rester chasser les souris à la maison, Brizhenn, dit souvent maman, ne connaît la maison qu'au moment des repas et quand le temps est venu pour elle de préparer son nid afin de nous donner une autre portée bonne à noyer. » Ils sont mignons pourtant, dit Frañsa en s'éloignant sans bruit. Pauvre Gwennig ! Pauvre Brizhig

. Pemp-munud, Pemp munud e chomin c'hoazh. Goude e savin

. .. Istor-geo, . Digudenn, and . Ne-rae-forzh, Ar plañ eo ar plañ, ar reolenn ar reolenn Met gant tud all pe ne wele ket Nag a amzer hon eus paseet evel-se, e-pad ar c'hentelioù, o c'hoari morpion pe kuzh-diguzh. Kalz eus ar gelennerien ne welent seurt, pa oamp o skrivañ Keit ha ma wel ur c'helenner ar vugale stouet war o zaol, da vat o skrivañ, eo mat. Ur wechig bennak omp bet paket. Met ral-tre. Evit-se, sañset he deus ranket Vanessa doublañ. Setu bremañ ne welan ket anezhi ken nemet en trepasioù ha da greisteiz. Ha c'hoazh, ket bemdez. D'ar Meurzh ha d'ar Gwener nemetken. Vanessa a vank din. Em c'hlas, er bloaz-mañ, ez eus kalz muioc'h a baotred

. Je-fais-un-petit-trou-À-travers-les-draps and V. Travers-ce-petit-trou-je-vois-la-campagne, À quoi je rêvais déjà Aah ! Ça m'a échappé puis quoi ? Bof, ça n'a pas d'importance, en fin de compte. D'ici peu je retrouverai la vraie Vanessa et pas seulement son image... Vanessa, c'est ma meilleure copine Qu'est-ce que j'aurais voulu l'avoir dans ma classe, comme l'an passé. C'était bien. À chaque fois, on essayait d'être l'une à côté de l'autre. On changeait de place aussi souvent qu'on pouvait. Il y avait des profs qui étaient stricts Avec eux, ça n'était pas possible. Le plan de classe, c'est le plan, la règle, c'est la règle. Mais avec d'autres, comme Frañsou le prof d'histoire-géo... Pas de problème. Il s'en fichait... ou bien il ne voyait pas. Qu'est-ce qu'on a pu passer comme temps de cette manière, pendant les cours, à jouer au morpion ou bien au mot caché Beaucoup de profs ne voyaient rien, quand on écrivait. Du moment qu'un prof voit les enfants pliés sur leur table, en train d'écrire, c'est bon. On s'est fait prendre une fois ou deux. Mais très rarement. C'est pour cette raison que Vanessa a dû redoubler, il paraît. Résultat, je ne la vois plus que dans les couloirs et le midi. Et encore, pas tous les jours. Seulement le mardi et le vendredi. Vanessa me manque. Dans ma classe, cette année, il y a plus de garçons. 15 sur 24. Alors, on a vite fait le tour des filles Cindy est très souvent avec elles. Moi, de mon côté, je suis avec celle que je trouve bien, qui que ce soit, je m'en fiche pas mal. Comme ça se boutique, Il ne doit pas faire très chaud dehors Parfois avec Delphine, parfois avec Hélène. C'est pas comme c'était avec Vanessa... Papa est déjà parti Je ne l'entends même pas, pas plus que le bruit de sa voiture. On croirait que c'est un fantôme. Une chance que je le voie un peu, au moment du souper et un peu après

«. .. Sa, . Saig, and . Pe, Penaos emañ ? Setu e oan skaret kuit, dre-dreuz ar parkadoù ognon hag artichaod a-raok m'o dije gellet va merzout Re wir eo : gak on. Pa raen kaoz ganin va-unan e raen chapeledadoù gerioù hep diaes ebet hag e raen din va-unan prezegennoù da lakaat da zideodiñ gant an avi ar gonterien gozh a chome da gornosat du-mañ, awechoù er goañv. Gant va mamm pe va breudeur e teue bravik ganin c'hoazh... Strebotiñ a raen war silabennoù zo, met en em zibab a raen memes tra Siwazh ne oa ket evel-se ar gont gant an diavaezidi, pe er skol, pe pa ranken komz dirak ur bodad tud... Neuze, ar gerioù, goude dezho bezañ distag mat em fenn, a groge da skoilhañ an eil egile, ar silabennoù a chome da straniñ em c'horzailhenn, va alan a glasken da gaout koustet a gousto, ha ruziañ a raen... Trawalc'h en em roje un den bennak da c'hoarzhin, pe da vousc'hoarzhin nemetken, hag e oan kollet ! Devezhioù a oa e lavaren ouzhin va-unan e kavjen gwelloc'h a-benn ar fin bezañ dall, pe mogn, pe mut zoken. Peogwir, er stad-se, n'en dije den, ha pa vije Loeiz ar C'harv e anv, kredet ober goap ganin. Dre amañ e Breizh, e vez truez vras ouzh an dud vac'hagnet. Brav e vez graet dezho, bevet e vezont, ha sellet e vez outo evel pa vefent kannaded an aotrou Doue war an douar. Met unan gak ! N'eo kont ebet. Ar re garadekañ a boanie evit chom hep mousc'hoarzhin pa vezen o komz outo

«. .. Sa, . Saig, and . Com, tandis que moi j'étais complètement silencieux Il y avait Pêr et Loeiz Jegaden, les fils de l'exploitant, Yon ar C'halvez, facile à reconnaître avec sa tignasse de cheveux châtains, et surtout Loeiz ar C'harv. Si ce dernier n'avait pas été avec eux, je me serais avancé sans grand souci : les Jegaden étaient des gens plutôt faciles à vivre, du moins quand il n'y avait personne avec eux, et j'aurais su m'en tirer avec le grand Calvez. Mais avec Loeiz ar C'harv ! Dès que je le voyais, je savais qu'il ne manquerait pas d'ouvrir sa grande gueule et se mettrait à crier Comment ça va ? » Et je me retrouvais tout honteux une fois de plus. Honteux et avec l'envie de pleurer en même temps. C'est pourquoi je m'étais débiné à travers les champs d'oignons et d'artichauds avant qu'ils aient pu m'apercevoir. C'est vrai, trop vrai : je suis bègue. Quand je me parlais à moi-même, j'enfilais des chapelets de mots sans la moindre peine et je me faisais des prêches à faire palir d'envie les vieux conteurs qui restaient parfois dans le coin durant l'hiver. Je m'en tirais assez bien avec ma mère et mes frères Je trébuchais sur certaines syllabes, mais je m'en sortais pas mal quand même. Hélas, ce n'était pas la même chose avec des étrangers, ou à l'école, ou quand je devais parler devant un groupe de personnes, Je les avais vus de loin, avant qu'ils ne se rendent compte que j'étais aussi de sortie : ils discutaient tant que tant, plus aurait été difficile Alors, les mots, après avoir été prononcés correctement dans ma tête et j'étais fichu ! Certains jours je me disais que je préfèrerais finalement être aveugle ou manchot

. Parce-que, aurait osé se moquer de moi. Par ici, en Bretagne, on a de la compassion pour les gens estropiés. On s'occupe deux, et comment, et on les regarde comme s'ils étaient les représentants du Seigneur sur la terre. Mais un bègue ! Ca ne compte pas. Les gens les plus aimables peinaient à ne pas sourire quand je leur parlais, et encore, ils n'y arrivaient pas à chaque fois. Se faire interroger en classe, c'était un cruel martyr pour moi. Petit à petit j'en étais venu à fuir les gens, et à ne plus communiquer qu'avec moi-même surtout, 2004.

!. Hañvezh-stefanie-kregiñ-'ra-ar-vakañsoù-brav-tre-!-a-boan-erruet-er-gêr,-rebechoù-ha-bedoù-diouzhtu-ma-bouzelloù, Evel-just, eo dre 'n abeg emaomp e miz even Hag en abeg d'ar bacho ha d'al labour evit aozañ ar bacho, eo bet kaset kuit al liseaned d'ar gêr, skolidi an eilvet klas dreist-holl. Met se ne blij ket d'am mamm, hen santiñ a ran Lakaet on bet war an douar just evit direnkañ an itron ! Petra 'rin ? Re yaouank evit labourat en uzinoù piz-bihan ha piz-du, re gozh evit mont d'ar goloni- vakañs... « Lenn adarre da levrioù-klas, » eme ma zad. -A ya ! ar feneantez ! dre vurzhud e cheñch klas, met 'tra 'zo lakaet war he beultin-skol, paseal 'ra justjust .. » ha plimplañplañ, ha rañgnañgnañ, Ya, lenn ma levrioù-klas, mont da bourmen, da vourbouilhat er stêr, da gutuilh bleunioù

. Ha-ma-c, houlennfen d'am mamm-gozh deskiñ din gober stamm pe brodiñ ?, Enoe... enoe

. Klask-a, E. Pa-erruas-e-burevioù-an-ti-kretadurezh-e-lec-'h-ma-laboure, !. Zola, and . Kaoc-'h, E zivjod morlivet ha divarv o doa paket un tamm liv, tapet en doa ur c'hwezadenn. Leuskel a reas un huanadenn hir en ur azezañ dirak e vurev. Ya, tomm 'oa bet d'e lêr re vrav 'vefe bet... » a glemmas ar paotr yaouank. An holl selloù a bare warnañ pa savas en-dro, kustum 'oa e genseurted koulskoude. Dale 'veze bepred gant Erle. -« Ya, Aotrou Gérard ? » a c'houlennas Erle, lentik e vouezh. -« Doucet, paotr kaezh... 'Peus ket merzet c'hoazh ? Amañ e kroger da labourat da 8 eur. An holl implijidi a oar se hag a vez d'an eur. Pehini eo ho kudenn ? » Ne rannas grik ar paotr yaouank, Pehini eo ho kudenn Doucet ? » a adlâras ar rener gant rustoni. -« N'am eus kudenn ebet... poan o tiblouzañ a-wechoù... » -« A ! Hag ar re all ? Penaos e reont ? Doucet, ho post labour a virit peogwir e labourit mat ha prim

. Kriz-ar-sport-!-«-o, !. Bekham-eo, . Gav-dit-?.., and . Marteze, fin, e gwir n'anavezan ket gwall vat ar foot... hag e-barzh ar film « Joue-la comme Bekham », ne vez ket gwelet e benn kement-se, neuze... -'Peus ket gwelet e benn gwech ebet ? N'eo ket diaes, 'peus ken 'met mont da di ar medisin pe an troc'her blev ha sellout ouzh ar c'hazetennoù. An deiz all e oa e boltred war bajenn gentañ Paris-Match ; sañset en dije dilezet e wreg evit mont gant ur fulenn bennak Koulskoude n'eo ket divalav e wreg, met kement a verc'hed a vez o redek war e lerc'h... » Anjela a glask mont pelloc'h. Koulskoude he doa kavet ur plas a-zoare, nepell diouzh al linenn-greiz, en disheol ouzhpenn, met klevout seurt diotachoù tro-dro d'un dachenn-foot... Re 'zo re ! Petra 'ra merc'hed ken sot e-barzh un tournamant a live ken uhel ? Paotreta, sed aze tout ! Evel ma reont er skolaj a-hed ar bloaz. Nemet amañ eo ledanoc'h an dibab evel just ! N'o deus ken 'met mont da di an troc'her blev da lenn o c'hazetennoù null. Penaos kastizañ a-raok an hañv, Penaos rouzañ e-kreiz ar goañv... Penaos lakaat Florent Pagny (pe Bekham) da bennfolliñ... Padal France-Football pe L'Equipe ne vezont ket kavet siwazh... pas 'lec'h ma vez fichet blev ar merc

. Anjela and B. .. Blij-dezhi-bezañ-fichet-brav, h eo ouzhpenn hag e komprener splann an drase e-barzh selloù ar baotred) N'eo ket ur plac'h « dambaotr » anezhi, met plijout a ra ar foot dezhi. Ha n'eo ket evit sellout nemetken, evit c'hoari ivez. Neuze ne c'hell ket chom da glevout drochoni a seurt-se... Ha kenderc'hel a reont ouzhpenn : « Hemañ 'zo re vihan. -O, sell ouzh e zaoulagad c'hlas da hennezh ! -Te 'gav dit e c'hellimp tostaat outo e fin ar match ? -Klasket 'vo, goulenn a rin digant ma eontr a ra war-dro an tournamant, met arabat huñvreal

. Dur, . Oh, !. Qu-'est-ce-qu-'il-ressemble-À-bekham, and . Tu-trouves-?., Peut-être et dans le film « Joue-la comme Bekham », on ne voit pas beaucoup sa tête, alors... ? T'as jamais vu sa tête ? C'est pas difficile, t'as qu'à aller chez le médecin ou le coiffeur et regarder les magazines. L'autre jour il y avait son portrait sur la couverture de Paris-Match ; il paraît qu'il a quitté sa femme pour partir avec une beauté, pourtant sa femme n'est pas moche, mais avec autant de filles à lui courir après... » Anjela essaie d'aller plus loin. Pourtant, elle avait une super place, pas loin de la ligne du centre, à l'ombre en plus, mais écouter des bêtises pareilles autour d'un terrain de foot... Trop, c'est trop ! Que font des filles aussi bêtes dans un tournoi d'un aussi haut niveau ? Courir les garçons, voilà tout ! Comme elles le font au collège toute l'année. Sauf qu'ici le choix est plus large, bien sûr ! Elles n'ont qu'à aller chez le coiffeur lire leurs magazines nuls, pas là où on coiffe les filles

. Anjela and . Lui-plait-d, être bien habillée (de plus, elle est assez mignonne et ça explique clairement les regards des garçons pour elle) Ce n'est pas un « garçon manqué », mais elle aime le foot. Et pas seulement pour regarder, pour y jouer aussi, Alors elle ne peut pas rester à écouter de telles sottises... Et elles continuent en plus : « Celui-ci est trop petit

?. Oh, !. Regarde-les-yeux-bleus-de-celui-là, . Tu, and . Qu, on pourra s'approcher d'eux à la fin du match ? ? On essaiera, je demanderai à mon oncle qui s'occupe du tournoi, mais faut pas rêver, ma fifille, le jeune Bekham, il sera à moi ! Bla, bla, bla, 1993.

H. Kont-berthor-ma-lily-vihan-goant, ha ni o komz evel mignoned vat, em boa prometet dit ur gontadenn Selaou-hi : Pell mat ac'hanen, en tu all d'ar Roen, pelloc'h eget Frankfurt, e koadeg vras Thuringen, e oa ur c'hastell kozh pintet war lein ur menez, Kastell Berthor a veze graet anezhañ, hag an aotrou eno a oa kont eus an Impalaeriezh Santel

. Ken-pinvidik-e-oa-ma-kustumed and . Eus-alamagn, hont Berthor eget ar roue Ur brezelour kalonek ha nerzhus e oa bet ar c'hont Berthor gwechall ; met deuet e oa an oad, gwennaat a rae e vlev, gwanaat a rae e vrec'h, ne oa ken evit monet war e varc'h-brezel feuls na gorren e gleze dir bras, en devoa toullgofet gantañ kement a varc'heion sarasin. Bugel ebet n'en devoa bet digant e wreg kentañ, a oa ur briñsez a Nassau, ha dre ma oa chomet intañv abaoe ma oa marvet digantañ, e oa deuet e gendirvi, e nized, hag e holl gerent a bell, da leuniañ e gastell, dichek ha rok evel pa vijent mistri ennañ. Alies e soñje an aotrou kozh, pa veze e-unan, da noz, a-drek stignoù seiz damas e speurenn-wele : Mar 'm bije bet ur pennhêr digant Doue, unan eus ma gouenn ha gant ma anv, e vijen diwallet diouzh an evned-preizh-se zo o plavañ a-us ma neizh, Pa voe skoet gant ar c'hleñved, e hardishaas e gerent kement ma tapjont krog e-barzh mererezh e vadoù

. Tri and . Baron-reynier, ar markgraf Albert hag ar marc'heg Du, a zeuas da chom er c'hastell da vat, ha goude ober d'ar merour reiñ dezho an alc'hwezioù er c'hasjont kuit. Spi o devoa e vije bet sammet ar c'hont Berthor gant ar c'hleñved, ha soñjal a raent dija penaos e vije rannet an hêrezh

. Monet-a-rejont-d, e gaout hag e lavarjont dezhañ : « Aotrou, ni eo da verourien ; bez fiziañs ennomp ha gra da ziskuizhoù ». Re wan e oa ar c'hont Berthor evit stourm outo ; kemer a eure pasianted ha lakaat e fiziañs e Doue, 1939.

. Meurded-ha-kaerder and . Tu, -skoaz an tu-diabarzh anezhañ hag an arrebeuri hag an traoù prizius all a oa ennañ Ar c'hastell-se, hag a oa anvet ar Gergoad, a oa d'un aotrou bras ha pinvidik. Hemañ en devoa kemeret anv ar c'hastell pa oa deuet da vezañ perc'henn dezhañ ha d'an douaroù divent a oa stag outañ, ar pezh a c'hoarvezas evel m'en displegin pelloc'h. D'ar mare ma krog va istor, aotrou ar Gergoad a oa deuet war an oad. Hervez e zoare e oa bet un den ampart pa edo e-kreiz e vrud, Met bremañ, daoust dezhañ da vezañ chomet c'hoazh peuz-kreñv, e oa disteraet gant ar gozhni ha gant ur glac'har kuzhet a oa o krignat dezhañ e galon

N. Plijus-eo-miz-even, Plijus evit ar skolidi, evel-just ! Rak ar paourkaezhed kelennerien, avat Ya, emvodoù, arnodennoù da zifaziañ, urzh da lakaat etouez o skolidi ha n'o deus ket c'hoant labourat ken An dra-se a ouzon, kelennerez ez on. Met ne vern, peogwir n'int ket kelennerien, i, ar Pevar, ez an da gomz diwar o fenn Skolidi ez int. N'int ket skolidi skouer... Met bloavezhioù 'zo ha ne vez ket labouret ganto ken fall ha bloavezhioù all. Hag ar bloavezh-skol-mañ n'eo ket bet eus ar re washañ anezhañ : Tremen a reont aes er c'hlasoù uheloc'h ! O fevar Kalz gwelloc'h egeto a vez kavet war ar poent-se, met gwashoc'h a vez kavet ivez. Ha ma 'z eo aet ar maout gant ar Pevar ar bloaz-mañ eo talvoudus kemend-all evito rak e-pad daou viz hanter ne vo ket kont eus labour ehan-skol, nag eus ar skol evel-just ! Arabat soñjal koulskoude ne blijfe ket ar skol d'ar re-mañ, ar c'hontrol ! Mareadoù plijus a vez tremenet ganto eno : etre div gentel da skouer, Breizhiz eo ar Pevar. Daoust dezho chom e Pariz

A. Drinded, Evel ma lavar Brieg ha Riwal gant un huanadenn hi-i-ir : « ul lec'h kalz re sioul » ! Daou bardon ar bloaz, div foarig, seizh pe eizh fest-noz, ha netra ken Abaoe kantvedoù eo kousket ar gêriadenn Breizh a-bezh gwir eo ! Petra a zo da welout en toull kollet-se ? « Netra » eme an daou bennig brell a c'hevellezed ; n'eus netra eno nemet un iliz kaer meurbet, c'hwec'h kant vloaz dezhi, ur feunteun a gant vloaz yaouankoc'h, milinoù a-leizh, satanazet lod anezho, hentoù dindan-douar o kas, hervez ar vrud, davet teñzorioù kuzh, tiez gant un istor da bep hini, roudoù un abati zu, roudoù istor Breizh. Met kement-all a vez kavet bemdez e-barzh ar romantoù lennet gant an div blac'hig ! Mah, eno eo e vez kavet ar Pevar bep Nedeleg, bep Pask ha bep hañv. M'emaint c'hoazh o chom e Pariz ez eo en abeg da labour o zud : kelenn a reont brezhoneg du-se en ur skol etrevroadel [...]

. Terminées and . Fini, bien sûr ! Car, pour les pauvres professeurs par contre, ils sont noyés par le travail Oui, des réunions, des examens à corriger, maintenir l'ordre chez les élèves qui n'ont plus envie de travailler Ca, je le sais bien, je suis enseignante Mais peu leur importe, puisqu'ils ne sont pas des enseignants, eux, les Quatre, dont je vais vous parler Ce sont des élèves Ils ne sont pas des élèves modèles Mais il y a des années où ils ne travaillent pas si mal que d'autres. Et cette année n'a pas été des pires : ils passent tous aisément dans la classe supérieure ! Tous les quatre Au mois de septembre, Brieg ira en 3 e , Riwal en 5 e , Rozenn et Morwena en 6 e . On en trouve des bien meilleurs qu'eux sur ce point, mais des bien pires aussi. Et s'ils ont tous les Quatre réussi cette année, c'est valable pour eux, car pendant deux mois et demi il ne sera pas question de devoirs de vacances, pas plus que d'école ! N'allez pas croire qu'ils n'aiment pas l'école, bien au contraire. Ils y passent de bons moments : entre deux cours, par exemple Où ça ? C'est grand, la Bretagne. Mais eux, ils ont choisi un coin perdu. L'aïeul de leurs grands-parents avait déjà choisi bien avant, c'est vrai ! Ce coin perdu se trouve à l'ombre des Montagnes noires. Une petite bourgade de Cornouaille : on l'appelle la Trinité depuis le XVIII ème siècle. Près du Trégor et encore plus près du Vannetais. Comme disent Brieg et Riwal en soupi-i-irant : « un endroit beaucoup trop calme » ! Deux pardons par an, deux foires, six ou sept fest-noz, et rien de plus. Le village dort depuis des siècles. Toute la Bretagne, il est vrai ! Que peut-on voir dans ce coin perdu ? « Rien » disent les deux jumelles ; il n'y a rien à part une église magnifique, vieille de six-cents ans, une fontaine cent ans plus jeune, plein de moulins, hantés pour la plupart, des tunnels menant, Ils sont Bretons, les Quatre. Bien qu'ils habitent à Paris, ils sont toujours allés passer les vacances au paysest là que viennent les Quatre à chaque Noël, à chaque Pâques et chaque été. S'ils habitent encore à Paris, c'est en raison du travail de leurs parents : ils enseignent le breton dans une école internationale

1. Nombre, . Ha, and . Ruz, Yann-Loeiz Votorel Lesanv all ebet ne c'halle dereout gwelloc'h outañ eget Beg Du. Nann, Yann-Loeiz Votorel ? e anv e oa ? ne oa ket e hendadoù eus Afrika, ha n'en doa netra da welet kennebeut all gant mengleuz glaou ebet Bet en doa al lesanv-mañ digant e dad, ha hemañ o vezañ bet anezhañ digant e dad-eñ ivez. Pilhaouaerien e oa ar Votoreled a rumm da rumm hag ac'hano e teue an anv livet-mañ d'en em stagañ ouzh o anv-tiegezh, bep tro ma teue unan bennak war an douar. Ret eo lavaret e talveze al lesanvioù, d'ar mare-hont ha diwezhatoc'h c'hoazh ? e 1675 emaomp ? da gartenn-anv, e Breizh a-bezh. Yann-Loeiz Votorel eta en doa graet evel e hendadoù. A rumm da rumm ne oa ket liv an erc'h war dremm ar Votoroled, anat e oa d'an holl e Boneur. Ha penaos e c'hallje bezañ e-mod-all, pa vezer bepred e-touesk ar pilhoù hag an truilhoù ! Arabat krediñ evelato e oa liv an huzil war Yann-Loeiz ! Nann, un nebeud roudoù du a veze war e zivjod ha tro-dro d'e zaoulagad c'hell, d'an devezhioù bras, tra ken. Peadra d'e anavezout diouzhtu pa huche, e dad d'e heul, dirak an atantoù ! « Tamm pilhoù, tamm truilhoù ! Digorit ar gloued ! » Klev ar chas o harzhal, Emañ ar pilhaouer o tremen, Illustration de 1 ère de couverture BOUAZIZ Yahia Illustrations intérieures BOUAZIZ Yahia Couleurs / N&B Couleurs en 1 ère de couverture Kerc'h a-fo pilhoù ha truilhoù Hag ez po Ur skudell goad. Ha mar bezez koant Ez po marteze... ur mouchouer seiz ! Ne voe ket aes deroù e vuhez da Yann-Loeiz. A-boan amzer da zeskiñ stek ar vicher ha da bleustriñ an dachennad labour lakaet d'ar Votoreled pell a oa, m'en em gavas emzivad, marvet e dad digantañ hag eñ o paouez tapout e bevarzek vloaz, 2002.

J. Nul-surnom-ne-pouvait-mieux-lui-convenir-que-beg and . Du, Afrique, et il n'avait rien à voir non plus avec les mines de charbon Il avait reçu ce surnom de son père, et celui-ci le tenait lui-même de son propre père. Les Bothorel étaient « pilhaouers » depuis des générations et c'est de là que leur venait ce surnom imagé rattaché à leur nom de famille, à chaque fois qu'un d'entre eux venait au monde... Il faut dire que les surnoms, à cette époque et plus tard également ? nous sommes en 1675 ? avaient valeur de cartes d'identité, dans toute la Bretagne. Jean-Louis Bothorel avait donc fait comme ses ancêtres. La couleur de la neige n'était pas celle des visages des différentes générations de Bothorel, c'était clair pour tous les gens de Botmeur. Et comment pourrait-il en être autrement quand on est tout le temps au milieu des chiffons et des haillons ! N'allez pas croire pour autant que Jean-Louis était couleur de suie ! Non, il avait quelques traces sombres sur les joues et autour de ses yeux marron, les grands jours, c'est tout. Juste de quoi le reconnaître de suite quand il criait, son père de concert, bouts de haillons ! Ouvrez la barrière ! » Ecoute les chiens aboyer Le chiffonnier est de passage Fonce sur les chiffons et les haillons Et tu auras une écuelle en bois Et si tu es mignonne Tu auras peut-être... un, 2003.

. Distro-ag-ar-skolaj-te, gav genit e c'hellimp monet d'an abadenn ziwezhañ ag ar "C'han ar bobl" e Pondi, Nolwenn ? -Ya, ma labouromp a-feson. -Pegeit amzer a chom genimp evit pleustriñ ? -Gortoz, Hiziv emañ ar bemp a viz Genver hag an dibab e Langedig a vo d'ar seizh a viz Meurzh

. Daou-viz-neuze, An ton a boz a za brav-a-walc'h genimp. Evit an heuliadenn an-dro emañ un afer arall kar ma em dennez mat get da violon, ne red ket ma bizied flour a-walc'h c'hoazh àr boutoniou ma akordeon. -Dont a ray Mikael

. Ma-oa-achu-o-devezh-er-skolaj-eur,-e-ti-mikael, Ar Gozh Lannoù Anna ar Bras hag Alan ar Saoz, a oa é terc'hel tavarn e kreiz-kêr. Ur vicher nevez e oa evite pa oant c'hoazh, ne oa ket 'met un nebeut mizioù kent é labourat en un ti-bank en Oriant. Neuze e oa ebarzh sal a-dreñv "Tavarn ar vignoned" e kave repu Mikael ha Nolwenn evit soniñ Aze e veze moaien dezhe gober trouz par ma c'hellent : get ar safar a rene d'ar liesañ er sal vras ne veze ket direnket hani gete, laoskez ket da violon àr da lerc'h ! -'Deus ket riskl ebet ! Hag e pokas Nolwenn da Vikael ken e taas hennañ da vout ruz : ar wezh kentañ e oa hag un tammig e oa chomet ambac'h daousto d'e bevarzek vlez tremenet

H. Frifurch-a-respontas-ivez-gant-ur-chilpadenn-laouen-setu-hi, ». , V. Ale-buan, ». Eme-erwan, «. ». Hast-'m-eus-da-vezañ-arruet et al., Pa sell ouzoc'h, e benn un tamm pleget, ne c'heller nemet bezañ sachet gantañ Buan e tremen ar veaj betek Brest Diskenn a reont war ar c'hae. -« Klaskomp ar « FROMVEUR » a gaso ac'hanomp betek an enezenn », eme Anton Ils ont l'habitude d'aller camper tout seuls. Ils ont décidé d'aller sur l'île d'Ouessant parce que c'est tout à fait séparé du continent, Deomp kuit neuze ! » eme Anton Ils camperont dans le petit parc d'un ami du père de Viviana, marin tout comme lui. Viviana attend ses cousins de Carnac en compagnie de Frifurch. Elle a quatorze ans, comme Anton, Erwan a un an de moins et Liza deux ans. Ils passent par ici pour l'emmener jusqu'à Brest. Pendant ce temps-là, la voiture des parents de Liza est en route, avec Erwan et Anton. Soudain, Anton dit ! « On y est ! Regardez : c'est la mer... » Ils sont contents de retrouver Viviana et Frifurch

?. Oui and . Viviana, « Nous sommes prêts. » Et Frifurch répondit aussi en aboyant gaiement. Il n'est d'aucune race précise. Lui qui a le poil châtain frisé aime jouer, sauter, courir après ce qu'on lui lance. Quand il vous regarde, la tête un peu penchée, on ne peut qu'être attiré par lui, Partons alors !

?. Allez and V. ». Dit-erwan, « j'ai hâte d'être arrivé, » WAR ROUDOÙ ADELAÏDE, 2004.

. Bizarre, depuis maintenant un an et demi, et ce n'est qu'aujourd'hui, à présent, qu'il lui vient cette sensation... L'ascenseur ne fait pas plus de bruit que d'ordinaire. Il monte. Erwan tremble, il fait plus froid tout d'un coup. Comment ça ? Il est bien habillé, avec son anorak et son pantalon chaud. Et pourtant il ne peut s'empêcher de trembler. Il y a pire Il lui semble voir comme une vapeur blanche se répandre sur le sol, jusqu'à atteindre les roues de son fauteuil roulant. La vapeur s'incruste, elle recouvre toutes les rainures du sol, et elle grimpe aux murs. Que diable cela peut-il donc être ? On dirait le gaz froid que l'on voit autour de l'azote liquide, dans certains laboratoires

!. Et-là,-j-'te-dis-pas-la-surprise, Rien n'est plus pareil. À la place du mur blanc qu'il a l'habitude de voir, il en trouve un couleur pêche, mais qui aurait mal vieilli. Erwan ne sait que faire. Il aimerait assez retourner au plus vite en bas. Mais d'un autre côté, il a envie d'en savoir plus. Il fait avancer son fauteuil roulant, INDEX AUTEURS & TRADUCTEURS ABEOZEN, vol.42, issue.44, pp.49-129

G. Gilbert, Voir aussi Élèves de l'école Diwan de Loguivy-les-Lannion GERVEN Yann 2, 44, pp.318-349

R. Pour and L. B. Jeunesse-n, Les titres en italique concernent des romans parus en, 2006.

A. Marzhoù, Voir Troioù-kaer Alis e bro ar Marzhoù Ameli Penn-Koumoul (hag ar c'hampagn-kelaouiñ) 47, pp.151-152

. .. Ar-pennoù-koltar, (série) 194. Voir aussi Ar Pennoù Koltar e Menez Are et Ar Pennoù Koltar war an enez

M. Heol and . Ha, Hudour an tour du 47, pp.117-118

. Ken-tost-d-'an-teñzor, Krampouezh pe pizza ? 46, pp.447-80

A. Menn-malo, An Here : Argantael hag ar skrapadenn

/. Babonneau-christophe and . Bev, Ar voul strink ; Brezel an erevent ; Eil derez ; Goustadig war al lambig ; Hañvezhioù ; Huñvreoù ; Krampouezh pe Pizza ? Laeron ar menezioù Du ; Mignon d'ar sklaved ; Naig ha morvil an egor ; N'omp ket deñved

D. Edern, C. Tangi, . Tangi, . Perrin-kristell, &. Guillaumie-koulmig et al., Skol Vreizh : Troad skubellenn, paotr e valizenn, DAUBE Valérie

D. Alan and /. Here, Ar gañfarted hag al Louarn kamm : Ar Pennoù Koltar e menez Are ; Ar Pennoù Koltar war an enez ; Kantreadennoù Gwennole an divroad ; Troioù-kaer ar baron Pouf

H. Tudual, Al Liamm : Enez an teñzor

H. Tudual, An Here : Bisousig kazh an tevenn ; Gaovan hag an den gwer

H. Tudual, Skol : Pebezh fest-noz ! JACQUOLOT Claude / An Here : Distro Alan Varveg, KERNALEGENN Maïna

K. Tes, Ameli Penn-koumoul hag ar c'hampagn-kelaouiñ

M. Filip and /. Here, Mab an diaoul PERON Per / Al Liamm : Gaovan hag an den gwer, Kannadig) Gwalarn & Emgleo Breizh : Troioù-kamm Alanig al louarn

T. John, An Here : Troioù-kaer Alis e Bro ar Marzhoù

T. Nanda and /. Vreizh, Bugel ar c'hoad ; Eñvorennoù Melen ki bihan rodellek

L. Photographies-représentant-fanny, C. Yann, G. Garmenig, I. Yann-fañch, J. Daniel et al., Martial MENARD & Fañch PERU sont de Yann-Envel KERVOAS ; Annaig RENAULT a fourni celle qui la représente. Littérature pour la jeunesse ? Roman pour adolescents ? Langue bretonne Children's Literature ? Teenager Novel

À. Partir-d-'un-corpus, abord des thèmes et genres abordés dans les romans pour adolescents ainsi que des personnages Elle présente ensuite les romans du corpus résultant d'une traduction ou d'une adaptation en s'intéressant aux langues d'origine, au breton utilisé (normé ou dialectal), aux évolutions ainsi qu'aux circonstances de l'édition de ces ouvrages Une approche stylistique est par la suite proposée, traitant d'éléments paratextuels et narratologiques, pour s'achever sur la place de l'oralité dans ces oeuvres. Les annexes présentent des fiches regroupant les informations concernant les romans pour adolescents en langue bretonne, ainsi que les incipit de ces romans en breton avec leur traduction en français, La thèse reprend les propos de différents acteurs de la production romanesque (auteurs, traducteurs et éditeurs) qui ont été interviewés